Indian Navy INS Vikrant New Navy Flag Shivaji History
Contents
ભારતનું પ્રથમ સ્વદેશી વિમાનવાહક જહાજ INS વિક્રાંત આજે કેરળના કોચી ખાતે ભારતીય નૌકાદળના લડાયક કાફલામાં જોડાયું છે.
આ સાથે ભારતીય નૌકાદળના ધ્વજને પણ બદલવામાં આવ્યો છે. Indian Navy INS Vikrant New Navy Flag Shivaji History
ડિઝાઇનની પ્રેરણા શેમાંથી લીધી?
વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ નવા ધ્વજનું અનાવરણ કર્યું, જે છત્રપતિ શિવાજી મહારાજની મુદ્રામાંથી લેવામાં આવ્યો છે. શિવાજી મહારાજને ભારતીય નૌકાદળના પિતા પણ કહેવામાં આવે છે. Indian Navy INS Vikrant New Navy Flag Shivaji History
નવા ધ્વજમાં શું વિશેષ છે?
ભારતીય નૌકાદળના નવા ધ્વજમાં શું છે ખાસ?
નવો નેવી ધ્વજ ગુલામીના ભૂતકાળને પાછળ છોડીને સમૃદ્ધ ભારતીય દરિયાઈ વારસાનું પ્રતીક છે.
નવા ધ્વજની ડાબી બાજુએ ત્રિરંગો બનાવવામાં આવ્યો છે. બીજી તરફ, વાદળી અષ્ટકોણ આકારમાં સોનેરી રંગનું અશોક પ્રતીક છે, જેની નીચે ‘સત્યમેવ જયતે’ લખેલું છે.
નવા ધ્વજ હેઠળ સંસ્કૃત ભાષામાં ‘શં નો વરુણ’ લખેલું છે. તેનો અર્થ છે ‘વરુણ આપણા માટે શુભ રહે’. હિંદુ ધર્મમાં વરુણને સમુદ્રનો દેવ માનવામાં આવે છે. Indian Navy INS Vikrant New Navy Flag Shivaji History
शं नो वरुणः । – આ મંત્ર શેમાંથી લેવામાં આવ્યો છે?
આ નૌકાદળનું નીતિ વાક્ય છે. તેનો અર્થ એ છે કે પાણીના દેવતા વરુણ આપણા માટે શુભ રહે. …તે ભારતીય નૌકાદળની શક્તિનું પણ પ્રતીક છે.
તે તૈત્તિરીય ઉપનિષદની પ્રાર્થનામાંથી લેવામાં આવ્યું છે જે નીચે મુજબ છે:-
ॐ शं नो मित्रः शं वरुणः । शं नो भवत्वर्यमा । शं नो इन्द्रो बृहस्पतिः । शं नो विष्णुरुरुक्रमः । नमो ब्रह्मणे । नमस्ते वायो । त्वमेव प्रत्यक्षं बह्मासि । त्वामेव प्रत्यक्षं ब्रह्म वदिष्यामि । ऋतं वदिष्यामि । सत्यं वदिष्यामि । तन्मामवतु । तद्वक्तारमवतु । अवतु माम । अवतु वक्तारम् ।
ॐ शान्तिः । शान्तिः । शान्तिः ।
અર્થ – દેવતા સૂર્ય આપણા માટે કલ્યાણકારી, વરુણ કલ્યાણકારી બને. ‘આર્યમા’ અમને આશીર્વાદ આપો. ઇન્દ્ર અને ગુરુ આપણા માટે લાભદાયી રહે. ‘ઉરુક્રમ’ (વિશાળ પગલાંઓ ધરાવનાર) વિષ્ણુ આપણા પ્રત્યે પરોપકારી બને. હું બ્રહ્માને પ્રણામ કરું છું. વાયુદેવ તમને નમસ્કાર. તમે પ્રત્યક્ષ બ્રહ્મ છો. તેથી હું તમને સીધો બ્રહ્મા કહીશ. હું બોલીશ હું સત્ય કહીશ તે બ્રહ્મા મારી રક્ષા કરે. તેમણે વક્તા આચાર્યનું રક્ષણ કરવું જોઈએ. મને બચાવો વક્તા આચાર્યનું રક્ષણ કરો. ત્રિવિધ તાપની શાંતિ રહે.
Indian Navy INS Vikrant New Navy Flag Shivaji History
ધ્વજમાં જે મુદ્રા જોવા મળે છે એમ અવિશે જાણીએ…
નવો ધ્વજ વાદળી રંગના અષ્ટકોણ આકાર પર સોનેરી રંગનું અશોક ચિહ્ન છત્રપતિ શિવાજી મહારાજની શાહી મુદ્રામાંથી લેવામાં આવ્યું છે. જેમણે સ્વપ્નદ્રષ્ટા દરિયાઈ અભિગમ અને વિશ્વસનીય નૌકાદળની સ્થાપના કરી હતી.
છત્રપતિ શિવાજી મહારાજને ભારતીય નૌકાદળના પિતા કહેવામાં આવે છે. તેના કાફલામાં 60 યુદ્ધ જહાજો અને લગભગ 5,000 માણસો હતા.
વાદળી અષ્ટકોણ આકાર એ આઠ દિશાઓનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે જે ભારતીય નૌકાદળની બહુપક્ષીય પહોંચ અને બહુવિધ કાર્યકારી ક્ષમતાનું પ્રતીક છે. Indian Navy INS Vikrant New Navy Flag Shivaji History
જૂના નૌકાદળનો ધ્વજ કેવો હતો?
અત્યાર સુધી ભારતીય નૌકાદળનું પ્રતીક સફેદ ધ્વજ હતું, જેના પર લાલ રંગની બે પટ્ટીઓ ઊભી અને આડી બનાવવામાં આવતી હતી. તેને સેન્ટ જ્યોર્જનો ક્રોસ કહેવામાં આવે છે.
બે પ્લેટોના મીટિંગ પોઈન્ટ પરનું રાષ્ટ્રીય પ્રતીક અશોક સ્તંભ હતું અને ત્રિરંગો ઉપર ડાબી બાજુએ હતો.
હવે ભારતીય નૌકાદળના નવા ચિહ્નમાંથી ગુલામીનું પ્રતીક રેડ ક્રોસ હટાવી દેવામાં આવ્યું છે. Indian Navy INS Vikrant New Navy Flag Shivaji History
સેન્ટ જ્યોર્જ ક્રોસ શું છે?
સફેદ ધ્વજ પરના લાલ ક્રોસને ‘સેન્ટ જ્યોર્જ ક્રોસ’ કહેવામાં આવે છે.
તેનું નામ એક ખ્રિસ્તી યોદ્ધા સંતના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું. જ્યારે ત્રીજું ધર્મયુદ્ધ થયું ત્યારે સેન્ટ જ્યોર્જ યોદ્ધાની ભૂમિકામાં હતા.
અંગ્રેજી જહાજોને ઓળખવા માટે 1190માં ઈંગ્લેન્ડ અને લંડન દ્વારા ધ્વજ અપનાવવામાં આવ્યો હતો .
રોયલ નેવી તેના જહાજો પર માત્ર જ્યોર્જ ક્રોસ ધ્વજનો ઉપયોગ કરે છે.
પરિવર્તન જરૂરી છે અને રાષ્ટ્રભાવનાના પ્રતિકો ઉજાગર કરે છે વ્યક્તિની દેશ ભાવના.
Photo & info courtesy –
Indian Navy INS Vikrant New Navy Flag Shivaji History
#Indiannavy #INSVikrant #NewNavyFlag #Shivaji #History #navy #navyflag
