Home SAHAJ SAHITYA History : ડાયરામાં કે નવરાત્રિમાં છેલ્લે ધૂમ મચાવવા ગવાતી આ રચનાનો ઇતિહાસ...

History : ડાયરામાં કે નવરાત્રિમાં છેલ્લે ધૂમ મચાવવા ગવાતી આ રચનાનો ઇતિહાસ કંઇક અલગ જ છે, જાણો…

0

Ashadh ghaghumbiy charani chhand lok dayaro history story gadhavi

Contents

ડાયરામાં કે નવરાત્રિમાં છેલ્લે ધૂમ મચાવવા ગવાતી આ રચનાનો ઇતિહાસ કંઇક અલગ જ છે, જાણો…

તસવીર પ્રતીકાત્મક છે.

अषाढ घघुंबिय लुंबिय अंबर बादळ बेवड चोवळियं।

આ રચના આપણે વારંવાર સંભાળી હશે. એમાંય ડાયરામાં કે નવરાત્રિમાં છેલ્લે ધૂમ મચાવવા ગાયકો આનો ઉપયોગ કરે પણ તમને ખ્યાલ છે કે આ રચના પાછળની કથા શું છે? ચાલો, જાણીએ આ કાવ્ય રચના પાછળની કથા…

Ashadh ghaghumbiy charani chhand lok dayaro history story gadhavi
કચ્છ બાજુના એક ગામડાની વાત છે. ચારણ અજમાલ ડેલીએ ઉદાસ થઈને બેઠા છે. એક મીર ત્યાંથી નીકળે છે ને પૂછે છે કે કેમ ગઢવી માયુસ છુઓ? ગઢવી કહે છે કે મારા છોકરાનો છોકરો જુવાનજોધ મૃત્યુ પામ્યો છે.

મીરે કહ્યું કે ગઢવી, હું આપનું દુઃખ તો શું લઉં પણ હું એક રચનામાં એને અમર કરી દઈશ…

આ અજમાલનો દીકરો નથુ. નથુનો દીકરો આલણ. આ આલણના મૃત્યુને અમર કરવા, એની યાદને તાજી રાખવા ગીત રચાયું એટલે જ એમાં પંક્તિ આવે છે કે –
अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।

આવું એક ઇતિહાસ અને પૂરક માહિતી આપતા અમારા ગઢવી મિત્ર હર્ષદ સાહેબ ગઢવીએ જણાવ્યું ત્યારે આશ્ચર્ય થયું. કે જે રચના સાંભળતા સાંભળતા વરસાદની હેલી જેટલો આનંદ લીધો હોય એ દુહાઓનું મૂળ તો કોઈના મૃત્યુને અમર કરવા કોઈની યાદને તાજી રાખવા માટે કરાયું છે.

Ashadh ghaghumbiy charani chhand lok dayaro history story gadhavi

આ રચનાના તમે થોડાંક દુહા કે છંદ સાંભળ્યા હશે આજે વાંચો એની સંપૂર્ણ રચના…

આ રચનામાં ચારણી ભાષાનો વૈભવ, ગુર્જર ભાષા જે આપણી ગુજરાતીની આદ્ય ભાષા હતી તેના શબ્દો અને કચ્છ – રાજસ્થાનની બોલીના શબ્દોનો રસથાળ છે. એક એક શબ્દ પાછળ વ્યુત્પત્તિ પડેલી છે. એ તો એક આખો અલગ સંશોધનનો મુદ્દો બને અને લાંબી વાત થાય પણ અત્યારે આ રચના માણીએ.

दुहा

राग झकोळा तान रंग, तंत ठणंकै ताल।
कावा पीवण केसरा, आवो घर अजमाल॥ 1 ॥

विध विध खट रत वरणवों,सरस सुणों दिन सांझ।
सहल तणी रत सैलकर, रंग भीना नथराज॥ 2

॥ बापइया मुख बोलिया, पिहु पिहु परदेश।
उण रत थुं अजमाल रा, सांभरियो अलणेश॥ 3 ॥

गिरंदां मोर झिंगोरियां, महल थडक्कै माढ।
बरखा री रुत वरणवां , आयो मास अषाढ॥

Ashadh ghaghumbiy charani chhand lok dayaro history story gadhavi

छंद ~ रोमकंदः

अषाढ घघुंबिय लुंबिय अंबर बादळ बेवड चोवळियं।
महलार महेलीय लाड गहेलिय नीर छळै निझरै नळियं।
अंद्र गाज अगाज करे धर उपर अंबु नयां सर उभरियां।
अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।
म्हानै सोहि तणी रत सांभरिया॥ 1 ॥

नवखंड निलाणिय पावस पाणीय वाणीय दादुर मोर वळै।
सब दास चढावण पुजाय शंकर सावण मास जळै सजळै।
प्रस नार करै नित नावण पुजाय शंकर रा व्रत सो धरियां।
अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।
म्हानै सोहि तणी रत सांभरिया॥ 2 ॥

रंग भाद्रव मास घटा रंग रातिय रंग लीलंबर रेत सजै।
फळ फूलय प्रबब्ळ प्रम्मळ फोरत वेल अनोप अनेक वजै।
पितृ सो सह लोक लहै ध्रम पोंखत, कागरखी मख ध्रमकियां।
अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।
मनां सोहि तणी रत सांभरिया॥ 3 ॥

अन्न सात पकायाय आसोज आयाय नीर ठरे घण नितरियां।
जळ ऊपर कम्मळ खिलत जैम रु पावस दाह पटंतरिया।
मझ छीप झरे जळ जामत मोतिय ठीक झळोमळ नंग थयां।

अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।
म्हानै सोहि तणी रत सांभरिया॥ 4 ॥

दिवाळीय कातीय मासक दीपक माळिये जाळिये दीप मझै।
जरकस्सीय अंबर पेरिया जामाय सुंदर हीरक चीर सजै।
लिगनां दिन आयाय व्रप लखायाय बारण तोरण बांधविया।
अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।
म्हानै सोहि तणी रत सांभरिया॥ 5 ॥

जग ऊदम लाभ ज राजहि राजत सुख अप्रंपर ध्रम सजै।
दखणं दिस छोड उत्तर तणि दिस उगण भांण ऐठाण हुआ।
अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।
मनां सोहि तणी रत सांभरिया॥ 6 ॥

बन भार अढार जळे बन पानाय कै जळ ताप अपार कुवा ।
घण लागत टाढ ध्रुजत्त धरोहर हिम उलट्ट प्रगट्ट हुआ।
पवरांण उतांण झट्टपट पोषत सोते नभे नर ताप सह्यां
अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।
म्हानै सोहि तणी रत सांभरिया॥7॥

जमना जळ जाहिय माह उमाहिय सुख सराहिय लख्ख सरां।
थिर ध्रम्म ठराहिय पाप प्रजाळिय नाहिय रा दिन नार नरां।
पशुआं फंद ठंड बसंत प्रगट्टिय दन्न उगै सनमान दिया।
अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।
म्हानै सोहि तणी रत सांभरिया॥ 8 ॥

फहोरे घण फागण किंशूक फोरियां अंब मंजरियां म्होर उगां।
कह फाग मुखोमुख राग कळावंत लाल गुलाल उडण्ण लगा।
पिचकारिय पाणीय रंग भर्योडिय फेर अठै भमरा फरिया।
अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।
म्हानै सोहि तणी रत सांभरिया॥ 9 ॥

चतरंग तणी रत फालिय वेलिय डोलर फूल गुलाब घणा।
बहु भांत महक्कत चंपक मोगर पुहप भांत अढार वनां।
तरु बैठर कोकिल खूब टहूकत सुंदर गीत ज्युं निसरिया।
अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।
म्हानै सोहि तणी रत सांभरिया॥ 10॥

बइशाख तणी रत फूकत वायु वै धूप अतिशय धोम धरै।
करि लेपण चंदण राज करंतल केसर आड लिलाट करै।
छिडकाव फुवारिय हौज चलावत ल्हैर तरुवर छांह लियां।
अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।
म्हानै सोहि तणी रत सांभरिया॥ 11 ॥

जग जेठ ग्रही खम वख्खत जे रुत धेनु वसूकि वसूकि धरा।
गरभै जळ सूरज देव तपै घण सुखगया नद नीर धरा।
अंब शाख फळै बदळां दळ ऊमड अंद्र तणा दन फेर आया
अजमाल नथु तण कुंवर आलण सोहि तणी रत सांभरिया ।
म्हानै सोहि तणी रत सांभरिया॥ 12 ॥

Source thanks – https://www.charans.org/aluji-laalas-ra-barahmasa/

Ashadh ghaghumbiy charani chhand lok dayaro history story gadhavi

#Ashadh #ghaghumbiy #charani #chhand #lok #dayaro #history #story #gadhavi

error: Content is protected !!
Exit mobile version